GIDA SERVİSİ SEKTÖRÜNDE 2022 SONRASI EĞİLİMLER
2020 yılında ortaya çıkan Covid-19 salgını tüm dünyada olduğu gibi ülkemizdede gıda servis sektörünü çok etkiledi. Pandeminin etkisinin azalmasıyla sektörün son aylarda toparlandığını görüyoruz. Ama, maalesef, bilim insanları hastalık etmeni virusun farklı varyantlar halinde önümüzdeki aylardada etkisini sürdüreceğini , sonbahar aylarından itibaren maske, mesafe ve hijyen kurallarının yeniden uygulanma ihtimalinin fazla olacağını belirtiyorlar. Dolayısıyla, ilerideki günlerdede gıda servis sektörü için tedirginliğin devam edeceği bir dönem olacağı anlaşılıyor. Bu önlemler nedeniyle kapalı alanlara olan ilginin pek artmayacağını göz önüne alırsak , yeme-içme mekanları için sıkıntılı sürecin daha bir süre devam edeceğini söyleyebiliriz. Yeni yatırımların yapılması, işletmelerin sayısının çoğalması veya büyümesi şeklindeki sektörel gelişme muhtemelen sınırlı kalacaktır.
Kapalı mekanlar için yaşanabilecek bu sıkıntılı duruma karşılık, pandemi döneminde hızlı büyüyen paketli gıdaların adreslere teslimi şeklindeki uygulamanın daha yaygınlaşacağı ve gelişeceği bir süreci yaşayacağız. Muhtemelen, sektördeki yeni yatırımlar ve yaratıcı gelişmeler daha çok bu alanda olacaktır. Evden çalışmanın yaygınlaşması ve kanıksanması bu konseptin gelişimini dahada hızlandıracaktır. Ghost kitchen olarak tanımlanan sadece paketli gıda servisi yapmak üzere yemek hazırlayan işletmelerin çoğalacağını ve gelişeceğini göreceğiz.
Son aylarda etkisini gittikçe daha fazla hissettiğimiz enflasyon ve hayat pahalılığı sektörün önümüzdeki dönemde performansını belirleyen bir diğer faktör olacaktır. Ülke halkının %60-70’ini geçim sıkıntısı içine sokan bu ekonomik koşullarda ev dışı tüketime ayrılan para haliyle azalacaktır.
Sektörde bu yıl için ortaya çıkan en olumlu gelişme turizmde görülen hareketlenme olmuştur. Son iki yıl tatil yapamayan çok sayıda insan gezmeye yönelmiş ve ülkemiz için turist sayısında beklenenin ötesinde bir artış görülmüştür. Bu eğilimin önümüzdeki yıllarda devam etmesi büyük ölçüde salgın hastalıkların global ölçüde devam etmesine ve ülkelerin ekonomik olarak turizme para ayıracak güçte olmalarına bağlı olacaktır. Dolayısıyla, önümüzdeki yıllar için turizm konusunada yaklaşımımız ihtiyatlı olmalıdır.
Artan kira, enerji, su, personel gibi işletme maliyetlerini yönetebilmek gıda servisi kuruluşları için önemli bir uğraş olacaktır. Küresel ısınma tehdidine karşı ulusal ve global çaplı planlanan sürdürülebilirlik önlemleride gıda servisi sektörünün ilgi odağında olacaktır. İşletmeler,daha az enerji, su ve plastik kullanımı, geri dönüşümlü malzeme ve ekipman kullanımı, atıkları azaltmak, daha çok yerel ürün kullanmak gibi önlemleri faaliyetlerine entegre etmeye çalışacaklardır.
İşletmeler, iş gücü planlaması ve eleman sayısında tasarruf yapma konularında otomasyon ve digitalizasyon gibi yeni teknolojileri kullanmaya yöneleceklerdir.
Şüphesiz, hijyen ve gıda güvenliği konularında pandemi süresince getirilen kurallar önemini koruyacaktır. Tüketicilerin bu yöndeki beklentisi devam edecektir. Güvenli Turizm Sertifikası gibi uygulamalar daha da yaygınlaşacaktır.
Pandemi sürecinde sıklıkla vurgulanan bağışıklık sisteminin güçlü olması algısı ve bir çok insanın sağlıklı gıdaya karşı artan ilgisi nedeniyle gıda servis sektöründe sağlıklı, pratik ve ucuz menülere daha fazla yer verilmeye başlandığını göreceğiz. Yine sosyal medyaya karşı artan ilgi, sektöredeki işletmeleri, tüketici tercihinin takibi ve pazarlama faaliyetlerinde sosyal media kanallarını daha etkin olarak kullanmaya yönlendirecektir.
2022 yılı ve sonrası gıda servis sektörü için ilginç bir dönem olacak gibi görünüyor. Pandemi sektörü çok sarstı . Bu zorlu sürecin aşılması sırasında edinilen tecrübe ileride yaşanacak zorlu sınavlara karşı önemli bir kazanım olmuştur.
Prof. Dr. Nezih Müftügil
Kasım 2022
